چرا "دستاشو مشت کرده" فاقد ارزش است؟
"دستاشو مشت کرده" دستی است که نه مشت شده و نه باز است! نیمه مشت شده ست؛ ادای مشت است؛ گول زنک است.
خالق اثر مشخصا حرفی از خودش ندارد. او می کوشد تا با استفاده از شعارهای اعتراضی معروف کف خیابان (مثل شعار ما همه با هم هستیم) قسمت های bridge اثر را پُر کند تا به خیال خودش بین قسمت های مختلف متن اثرپلی زده باشد. در این یادداشت قرار است به بررسی تاثیر یا عدم تاثیر این آهنگ بر روند مبارزاتی جامعه ایران در برابر حکومت، شکل موسیقایی اثر، سانسور در اثر اعتراضی و ارزشیابی آن پس از گذشت یکسال از انتشارش بپردازیم.
هنرمند در این اثر رپر نیست. او نهایتا خواسته یک drumless rap بسازد که البته نتوانسته. او هنوز رپر (رپکن؟) است اما این اثر در ژانر رپ تعریف نشده ست. در خوشبینانه ترین وصف، این اثر یک باقلاقاتق هنری است: ترکیبی ناموزون و دکوری! ترکیب دکلمه، رپ عقیم، نوحه، شبحی از شعر ادبی و نهایتا یک ناقص الخلقه موسیقایی که به اسم رپ تمام می شود.
اثر، یک اثر عقیم است؛ بی تاثیر و مناسبتی. برخلاف آثار با تاثیرگذاری مداوم و درست که رنگ و بوی انقلابی هم داشتند (مثل اثر "رییس جمهور" از "ال جنرال"،تاثیرگذار بر بهار عربی در تونس)، این اثر هیچ کمکی به روند اعتراضات، بهبود تفکر انقلابی یا اعتراضی و یا هدایت موسیقیایی و هنری براندازی نظام حاکمه نکرد، نمی کند و حتما نخواهد کرد.
هنرمند همان سروش لشکری است، همان که با همین اسم رای داده. البته او بعدا ابراز پشیمانی کرده اما ابراز پشیمانی در هنرش نمود پیدا نکرده و مگر نه اینکه بین شخصیت هنری و واقعیش نباید فرقی باشد و تحولات اجتماعی شخصیت او باید درآثارش هم منعکس شود؟ ما با عکس العمل احساسی و بی ریشه او در اثر "دستاشو مشت کرده" مواجهیم که بدون مقدمه چینی در آثار قبلی یا حداقل در ابتدای این اثر، خود را رو به روی نظام سرکوبگر ترسیم می کند، یا حداقل شاعری است که بیرون گود نشسته و در وصف کشته شدگان "شعر" می نویسد. منظورم از مقدمه چینی، ابراز همان اشتباهی ست که در مورد رای دادن به نظام حاکم بر ایران در توییتر کرد و این ابراز اشتباه را هرگز در متن آثارش ندیدیم.
محتوا و متن اثر مثل عنوان اثر یک دست نیست. یعنی چه؟ یعنی اینکه انتظار می رفت (می رود) در جریان اثر، ما با روایتی در مورد کسی که دست هایش را (بابت اعتراض) مشت کرده مواجه شویم در صورتیکه اینطور پیش نمی رود و هنرمند در اکثر متن، خودش راوی است و یکی در میان در مورد کسی که دستهایش را مشت کرده می خواند و این اشتباه ست. چنانکه گاه اینطور برداشت می شود که صاحب اثر همان کسی است که دستهایش را مشت کرده!
برخلاف اکثر آثار قبلی و بعدی هنرمند، اکثر مخاطبین این اثر افرادی بودند که مخاطب رپ نبودند و نیستند (یعنی افرادی که اولین بار بود با هیچکس آشنا می شدند و رپ ایرانی گوش می کردند). نقطه روشن کاذبی که بعد از انتشار این اثر پدید آمد، استفاده سطحی و احساسی همین قشر بیگانه با اثر و هنرمند بود که آمدند و گوش کردند و توییت زدند و رفتند و امروز شما شاهد هیچگونه تاثیرپذیری توسط این اثر از موقع انتشار از طرف این مخاطبین نیستید و این یعنی یک گواه بر مساله احساسی بودن، بی ریشه بودن و آبکی بودن اثر. اصلا viral شدن یعنی عین main stream شدن و این هم یک گواه دیگر بر مناسبتی بودن اثر و عمدی بودن این کار است. این یعنی در بحبوحه اتفاقات مهم یک کشور، هنرمند تصمیم به تولید محتوای مناسبتی می گیرد و یک شبه می شود سوپرمن مردم ایران. این یعنی هنرمند می خواهد عامه پسند باشد اما عامه پسند سیاسی و اجتماعی. یعنی می خواهد ساسی مانکن باشد اما مخاطب را روی آب برقصاند و ژست جدی بگیرد.
در انتهای اثر، هنرمند و دوست آهنگسازش دست به یک سانسور می زنند. جایی که در انتهای اثر (دقیقه 05:20) یک معترض می گوید "دادگاهیت می کنیم.." در اصل این بوده: "خامنه ای! دادگاهیت می کنیم..". احتمالا هنرمند از جان خودش ترسیده یا احتمالا فکر کرده اطرافیان حضرت آقا باعث و بانی این اوضاعند و خودش آدم محترمی است (تیپیک حزب اللهی متوهم)! وگرنه سانسور هرآنچیزی که آن انسان معترض ایرانی گفته (که هنرمند کوشیده این اثر را برای او خلق کند) محلی از اعراب ندارد. احتمالا هنرمند، خود را عقل کل فرض کرده و هر آنچیزی که خودش حال کرده را وارد فضای اثر کرده که خب این با هدف این اثر در تضاد است. این یعنی آن کسی که دستاشو مشت کرده غلط کرده اسم رییس این نظام سرکوبگر را آورده. یا شاید هم "ناخدای بی نام" ما خواسته با همکاری دوستش اسم خامنه ای را به قرینه حذف کند که مخاطب "فسفر" بسوزاند تا بفهمد مخاطب آن صحبت ها دقیقا کیست!
هنرمند دائما مخاطب را با یک سوال بی جواب رو به رو می کند و آن سوال این است: "چه کسی؟". "چه کسی" دست هایش را مشت کرده؟ خود هنرمند؟ معترض؟ معترضین؟ "چه کسی" باید محاکمه بشود؟ یا "چه کسی" این جنایت را از یاد می برد؟
"دستاشو مشت کرده" دستی است که نه مشت شده و نه باز است! در نیمه ی بازش تظاهر به مشت کردن (اعتراض) است و در نیمه ی بسته ش چیزی است که هنرمند از مخاطب قایم می کند؛ مثل شخصیت واقعیش که از قضا توی مشتش جا می شود!
نظرات
ارسال یک نظر